Değişik şirket hikayeleri vermeye devam edelim. Bugünkü yazımızda REI yani Recreational Equipment, Inc ve Co-op’tan bahsedeceğiz. REI ABD’nin Washington eyaletinin Seattle şehrinde 1938’de kurulmuş bir tüketici kooperatifi. Bu yıllarda dağcılıkla uğraşan Lloyd ve Mary Anderson Avrupa’dan ekipman getirmek zorunda kalıyorlar ve ihtiyacı fark edip bütün sporcuların faydalanması için bir kooperatif başlatıyorlar. Lloyd ve Mary birer dolar vererek 1 ve 2 numaraları kooperatif üye kartlarının sahibi oluyorlar. İlk başlarda başka bir mağazada bir rafı geçemeyecek kadar küçük bir yapı olan REI 1956 yılında şirketleşiyor. 1970’lerde de ciddi dağ tırmanıcısı ve trekkerların gözde tedarikçisi olarak yaşamına devam ediyor. 1980’lerde ise daha geniş bir kitleye hizmet verecek şekilde aileler için kamp, kano, bisiklet ve doğa sporu ekipmanları sağlamaya, spor ve rahat kıyafetler satmaya başlıyor.

Ama asıl ilginci kuruluşundan beri süregelen ve az değişikle devam eden bugünkü yapısı:

REI’ye 20 dolar vererek ömür boyu üye olabiliyorsunuz. Her sene en az 10 dolarlık alışveriş yaptığınızda aktif üye sayılıyorsunuz. Her aktif üye şirketin yönetim kurulu üyelerinin seçiminde oy sahibi oluyor ve her sene sonunda aldığı indirimsiz ürün toplamından edilen kar kadar iade çeki almaya hak kazanıyor. Örnek vermek gerekirse üye olarak siz bir sene içinde toplam 100 dolarlık indirimsiz (sezonda) ekipman ya da kıyafet alıyorsunuz. REI o sene % 5 kar ediyor. Sene hesapları kapandıktan sonra REI size 5 dolarlık bir iade çeki yazıp yolluyor.

REI’nin diğer ilginç bir yönü de Kara Cuma’ya (Black Friday) 2015 yılından beri karşı olması. Bu yüksek potansiyelli satış gününde tüm mağazalarını kapatıyor, internet sitesinden sipariş işlemlerini durduruyor ve tüm çalışanlarına ücretli izin veriyor. Reklamları ile müşterilerine “dışarı çıkın ve dışarıda vakit geçirin, gününüzü alışverişle geçirmeyin” diye yönlendirme yapıyor. Böyle omurgalı ve net duruşlu markaları seviyorum.

Bu firmayı neden örnek olarak yazıyorum? Hep girişimcilik, girişimcilik diye konuşuyoruz. Ama aklımıza gelen şirket tipi temelde hep A.Ş. Aslında bir çok başka başarılı hikaye ve örnek var incelenebilecek.

Ne dersiniz?

Sağlıcakla kalın.

Engin Utkan